SUKARRIETA - 1B
Gu Juan Orobiogoitiako 1.B
taldeko ikasleak gara eta azaroaren 16tik 19ra Sukarrietan egon ginen URA
proiektua lantzen. Orain, urari buruz ikasi dugun guztia azalduko dizuegu,
atalez- atal. Lehenik eta behin Uraren banaketa, 2. Ura kutsatuta dago, 3. Bio
Adierazleak, 4. Ura potabilizatu, 5. Uraren zikloa, eta azkenik, Gure ideiak.
URAREN BANAKETA
Ura txarto banatuta dago munduan.
Adibide batzuk emango dizkizuegu: Indian adibidez. Bideo bat ikusi genuen, eta
han neska bat agertzen zen bere herrian
urik ez zeukana. Bere herria txiroa zen eta 3.000 euro-tik 500 euro ura
erosteko behar zuten. Ur hori gainera ez zen edangarria eta ezin zuten edangarri
bihurtu. Txiroei aberatsei baino gehiago kobratzen dizkiote ura, eta gainera ez
daukate ia dirurik ura erosteko. Hau aldrebes izan beharko zen: Aberatsei
txiroei baino gehiago kobratzea edo bestela denok berdin ordaintzea, bere
prezio justua.
URAREN KUTSADURA
Ura kutsatzen dugula konturatu
gara. Baina nork kutsatzen du galdetu duzue, ezta? Bada, ura, gizakien artean
kutsatzen dugu. Adibidez: komunetik botatzen ditugun zikinkeriak itsasora doaz.
Horren eraginez, uraren zikloa,
askoz eta astiroago joango da.
Ura kutsatzen dugunean besteengan
pentsatu beharko genuke eta natura zaintzean ere. Guk erabiltzen dugun arropa,
bere tintea... botatzen dugun guztia itsasora joaten delako.
BIOADIERAZLEAK
Naturan ur garbia eta ur kutsatua
daude. Hau laborategietan ikusi ahal da, baina naturan ere ikusi daiteke.
Bioadierazleek ura garbia edo zikina dagoen esaten dute. Hainbat bioadierazle
daude adibidez:
Perla: perla bat topatzen baduzu
uretan, esan nahi du ura oso garbi dagoela, ezin duelako kutsadura jasan.
Ostra portugaldarra: ostra
portugaldarrak esan nahi du ura kutsatuta egon ahal dela kutsadura jasaten
duelako eta inbaditzaile bat delako.
URA POTABILIZATU
Gure etxeetara ura garbia dator, baina nola?
Ura errekatik hartzen da (goi-ibilgutik) eta potabilizadora edo araztegi batera joaten da. Han garbitu eta kloro pixka
bat botatzen diote. Hortik ura tuberietara doa eta gero etxeetara, fabriketara,
hirietara edo nekazaritzara.
Mundu mailan nekazaritzan erabiltzen da ur gehien, baina Euskal Herrian
fabriketan erabiltzen da ur gehiena.
URAREN ZIKLOA
Urak ziklo bat osatzen du honela:
Lehenik ura ibaietara, itsasora
lur azpira iristen da. Gero, ura lurrundu egiten da, beroaren eraginez. Ur
lurruna gora doa, hozten eta kondentsatzen den arte, hodeiak hedatuz. Hodeiak
haizearen eraginez mugitzen dira. Azkenik, hodeietako ura lurrera jausten da
solido (txingorra, elurra) edo likido (euria) eran. Uraren zikloaren abantaila
kutsatutako ura berriro garbitu ahal dela da, baina kutsatutako lekuaren zikinkeria
hor geratuko da guk garbitzen edo jasotzen ez badugu. Gainera, zikloaren ostean
ura garbi ateratzen da, bai, baina mineral gabe.
GURE IDEIAK
Orain ideia batzuk emango
dizkizuegu mundua hobetzeko:
·
Errekak ez kutsatzeko eta zuhaitz
gehiago egoteko, gauza hauek egin behar dira:
o
Errekara
ez bota hondakinik eta ez ipini fabrikak erreka baten aurrean bestela kutsatuko da.
o
Errekara
bota aurretik ura depuradoratik pasatu.
·
Elkar lagundu, horretarako gauza hauek
egin behar ditugu:
o
Kotxea
ez erabili eta bere ordez autobusa edo trena eta bizikleta erabili.
o
Familiari
eta lagunei edo irakasleei esan beraiek ere laguntzeko.
o
Behar ez
duzun arropa ez erosi eta zerbait txiki gelditzen bazaizu beste bateri eman.
·
Ura munduan ondo banatuta egoteko gauza
hauek egin ahal dituzu:
o
Hortzak
garbitzen zaudenean txorrota itxita eduki.
o
Ura
zeozertarako erabiltzen duzunean besteengan pentsatu.
o
Dutxatzen
zaudenean eta lehenengotan ura hotza ateratzen denean balde edo palankana bat
ipini ura aurrezteko; eta horrela ur guzti hori ez duzu alferrik galtzen, beste
gauza batzuetarako erabili ahal duzulako.
·
Mundua gutxiago kutsatzeko:
o
Produktu
ekologikoak erosi, edo gutxienez saiatu.
o
Egun bat
ipini jende guztia errekak, basoak...garbitzeko.
MUNDUA HOBETZEA NAHI DUGU!!
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina